BuitensteBinnen

Hij kreeg een aantal jochies aan de balie die vroegen of er wat aan de skatebaan gedaan kon worden. Tot hun verbazing is hij met ze mee gegaan om de situatie te bekijken. Vervolgens heeft hij hun gevraagd om een plan te maken. Een andere medewerker gaat nu kijken hoe hun plan uitgevoerd kan worden.” Ik word blij als mensen zeggen: je lijkt helemaal geen ambtenaar Wat doet de gemeente Vianen anders dan omliggende gemeenten? WG: “We gaan binnenkort een traject in van herindelen. De drie gemeenten vullen het samenwerken met inwoners op een hele andere manier in. De anderen zien meer in structuur en zaken vastleggen in regels, in Vianen geloven we meer in cultuur. Structuren bouwen we pas als het nodig is.”

Door: Jornt van Zuylen en Mathilde van de Ven, VNG

❶ Zorg voor een systematisch leer- en veranderproces in de hele organisatie In bijna alle deelnemende gemeenten wordt geëxperi- menteerd met nieuwe werkwijzen. Maar deze experi- menten zijn vaak tijdelijk en worden eerder gedoogd dan bestuurlijk gedragen. Echte verandering vraagt om een brede visie en een systematisch leer- en veranderproces. Een goed voorbeeld van een systematische aanpak is de gemeente Peel en Maas, die de afgelopen jaren aan zelf- sturing heeft gewerkt. En ook de gemeente Venlo, met de nieuwe visie op Public Resource Management: ‘Van duizend medewerkers naar honderdduizend meewerkers’. ❷ Verbind democratische of bestuurlijke vernieuwing aan maatschappelijke prioriteiten Vernieuwing van de democratie is geen doel op zich. Neem altijd de maatschappelijke opgave als uitgangspunt. Welke vernieuwing is nodig voor de transformatie in het sociaal domein, voor de energietransitie of de Omge- vingswet? Richt je ook op maatschappelijke democratie in sectoren als zorg, onderwijs en wonen. Een succesvol voorbeeld zijn de dialoogtafels die in Nijkerk werden georganiseerd. Belanghebbenden formuleerden daar samen voorstellen voor de opgaven in het sociaal domein, omgeving en verkeer, duurzaamheid en milieu. Na drie jaar experimenteren in de lokale democratie, is het tijd om de balans op te maken. Welke lessen kunnen we trekken uit de Democratic Challenge als het gaat om het samenspel tussen ambtenaren, college, raad en de samenleving?

Wat merken de inwoners van Vianen van de cultuuromslag?

PD: “Inwoners merken dat de gemeente niet langer een ivoren toren is. Ze krijgen niet meer te horen: daar ga ik niet over en ik weet ook niet wie wel. Zelf word ik er nog steeds blij van als mensen tegen me zeggen: je lijkt helemaal geen ambtenaar.”

Vitaal dorp Everdingen

In Everdingen verdween de ene na de andere voorziening. Bij inwoners ontstond het idee om zelf een buurtwinkel op te zetten. Ze vroegen de gemeente of ze hiervoor leegstaande lokalen van de school mochten gebruiken. De wethouder financiën gaf toestemming, maar vroeg wie de onroerende- zaakbelasting (OZB) zou betalen. De burgermeester heeft het toen uit zijn budget Wijkgericht werken betaald. Na eigen fondsenwerving door de inwoners opende de winkel haar deuren. Al gauw ontstond de wens om in een oude peren- boomgaard een kas te realiseren en zelf groenten te verbou- wen voor de winkel. Hiervoor moest het bestemmingsplan worden veranderd, en dat is normaal gesproken een traject van anderhalf jaar. De initiatiefnemers en een aantal amb- tenaren gingen hierover met elkaar in gesprek. Toen er ook bij omwonenden voldoende draagvlak bleek te zijn, heeft de gemeente groen licht gegeven. Alle verse groenten in de winkel komen nu uit de kas en moestuin. Ze maken gebruik van duurzame energie, er werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en er zijn veel vrijwilligers uit het dorp actief. Burgemeester Wim Groeneweg: “Je moet soms een beetje doorduwen en laten zien dat het kan. Mensen willen eerst zien, en dan pas geloven. Nu zijn het hele college en de raad trots op wat daar gebeurt.”

30 BuitensteBinnen